ક્રિકેટ ક્લબનો વ્યવસાય કેવી રીતે શરૂ કરવો
ધારો કે તમને ક્રિકેટનો ખૂબ શોખ છે, અને તમે ઇચ્છો છો કે આ રમત ફક્ત ટીવી સુધી મર્યાદિત ન રહે, પરંતુ તમારા જીવનનો એક ભાગ બને – તો ક્રિકેટ ક્લબનો વ્યવસાય એક શ્રેષ્ઠ રસ્તો બની શકે છે. પરંતુ પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે તેનો વ્યવસાય કેવી રીતે શરૂ કરવો? ખરેખર, આ એક એવો વ્યવસાય છે જેમાં જુસ્સો, સંચાલન અને યોગ્ય આયોજનનું સારું સંયોજન જરૂરી છે. સૌ પ્રથમ, તમારે નક્કી કરવું પડશે કે તમે તમારા ક્લબને કયા સ્તરે શરૂ કરવા માંગો છો – સ્થાનિક સ્તરે, શાળા-કોલેજની પ્રતિભાને વિકસાવવા માટે, અથવા વ્યાવસાયિક ખેલાડીઓ માટે તાલીમ મેદાન તરીકે. ક્રિકેટ ક્લબનો વ્યવસાય ચલાવવા માટે, તમારે એવી જગ્યાની જરૂર છે જ્યાં ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડ તૈયાર કરી શકાય, પછી તમારે કોચ, ટ્રેનર, ફિઝિયો, મેનેજમેન્ટ ટીમ વગેરેની પણ જરૂર પડશે.
પછી પ્રમોશન અને બ્રાન્ડિંગનો મુદ્દો આવે છે. શરૂઆતમાં, તમારા ક્લબને પ્રમોશનની જરૂર પડશે – તમારે સોશિયલ મીડિયા, પોસ્ટરો, સ્થાનિક અખબારો અને શાળા-કોલેજોમાં જઈને તેનો પ્રચાર કરવો પડશે. ઉપરાંત, ક્લબમાં સભ્યપદ આપવાની રીત તૈયાર કરવી પડશે – જેમ કે વાર્ષિક સભ્યપદ, કોચિંગ પેકેજો, ટુર્નામેન્ટ પ્રવેશ ફી વગેરે આવક ઉત્પન્ન કરશે. જો તમે ઇચ્છો છો કે તમારો ક્લબ ફક્ત પ્રેક્ટિસ પૂરતો મર્યાદિત ન રહે, તો સ્થાનિક ટુર્નામેન્ટનું આયોજન પણ વ્યવસાયનો એક સારો ભાગ બની શકે છે, જે ફક્ત ક્લબ માટે એક ઓળખ બનાવશે નહીં, પરંતુ સ્પોન્સરશિપ અને ટિકિટ વેચાણમાંથી પણ આવક ઉત્પન્ન કરશે. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, આ વ્યવસાય પ્રેમથી શરૂ થાય છે, પરંતુ સમજણ અને સતત મહેનતથી ચલાવવામાં આવે છે.
ક્રિકેટ ક્લબ વ્યવસાય શું છે
ક્રિકેટ ક્લબ વ્યવસાયનો અર્થ ફક્ત ખેલાડીઓને બેટ-બોલ આપવાનો નથી, તે એક સંપૂર્ણ ઇકોસિસ્ટમ છે જેમાં રમતગમત, કોચિંગ, ઇવેન્ટ મેનેજમેન્ટ, બ્રાન્ડિંગ અને ફિટનેસ ઉદ્યોગ એકસાથે આવે છે. તેનો હેતુ લોકોને ક્રિકેટ રમવા અને શીખવા માટે એક વ્યાવસાયિક અને સલામત વાતાવરણ પૂરું પાડવાનો છે. જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ અથવા સંસ્થા એવી ક્લબ બનાવે છે જ્યાં ખેલાડીઓ આવીને તાલીમ મેળવી શકે, ટુર્નામેન્ટ રમી શકે અને તેમની પ્રતિભાને નિખારી શકે – ત્યારે તેને ક્રિકેટ ક્લબ કહેવામાં આવે છે. આમાં, સભ્યપદ આપવામાં આવે છે, તાલીમ પેકેજો વેચવામાં આવે છે, ટુર્નામેન્ટનું આયોજન કરવામાં આવે છે અને ક્યારેક સ્પોન્સરશિપથી સારી આવક પણ મળે છે.
ક્યારેક તે શાળા કે કોલેજના વિદ્યાર્થીઓને કોચિંગથી શરૂ થાય છે, પછી ધીમે ધીમે ક્લબ વધે છે, અને તેમાં વ્યાવસાયિક ખેલાડીઓની તાલીમ પણ શરૂ થાય છે. કેટલીક ક્લબ તેમના ખેલાડીઓને અન્ય રાજ્યો કે દેશોમાં રમવાની તક પણ આપે છે. આ ઉપરાંત, ઘણી ક્લબો એકેડેમી તરીકે પણ કામ કરે છે, જ્યાંથી પ્રતિભાશાળી ખેલાડીઓ સીધા જિલ્લા અથવા રાજ્ય સ્તરની ટીમો સુધી પહોંચે છે. તેથી, જો તેને એક વ્યવસાય તરીકે જોવામાં આવે, તો તે એક પ્લેટફોર્મ છે જે રમતગમત અને કારકિર્દી બંનેને એકસાથે પ્રોત્સાહન આપવામાં મદદ કરે છે.
ક્રિકેટ ક્લબ વ્યવસાય માટે શું જરૂરી છે
હવે વાત કરીએ કે જો તમે આ વ્યવસાય શરૂ કરવા માંગતા હોવ તો તમારે કઈ વસ્તુઓની જરૂર પડશે. સૌ પ્રથમ, એક યોગ્ય સ્થળ – એક ખુલ્લી જગ્યા જ્યાં ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડ બનાવી શકાય, અને નેટ પ્રેક્ટિસ માટે પણ એક સ્થળ હોય. આ પછી, તમારે ક્રિકેટ સાધનોની જરૂર પડશે – જેમ કે બેટ, બોલ, વિકેટ, પેડ, હેલ્મેટ, કીટ બેગ વગેરે. પછી કોચિંગ સ્ટાફ આવે છે – એક અનુભવી કોચ, ફિટનેસ ટ્રેનર અને જો શક્ય હોય તો ફિઝિયોથેરાપિસ્ટ જે ખેલાડીઓની ફિટનેસ અને ઇજાઓનું ધ્યાન રાખે છે.
આ ઉપરાંત, એક નાનું ઓફિસ અથવા રિસેપ્શન એરિયા હોવું જોઈએ જ્યાંથી નોંધણી, ફોર્મ ભરવા, ચુકવણી સંગ્રહ અને દૈનિક વ્યવસ્થાપન કાર્ય કરી શકાય. માર્કેટિંગ માટે, ઇન્સ્ટાગ્રામ, ફેસબુક, યુટ્યુબ જેવા પ્લેટફોર્મ પર સોશિયલ મીડિયા મેનેજર અથવા ક્લબનો પ્રચાર કરી શકે તેવી કોઈ વ્યક્તિની જરૂર છે. જો તમે ટુર્નામેન્ટનું આયોજન કરવા માંગતા હો, તો ઇવેન્ટ મેનેજર અથવા ગ્રાઉન્ડ મેનેજરની પણ જરૂર પડશે. આ ઉપરાંત, પાણી, શૌચાલય, લાઇટિંગ (જો રાત્રિ પ્રેક્ટિસ હોય તો), સીસીટીવી અને મેડિકલ કીટ જેવી મૂળભૂત સુવિધાઓ પણ જરૂરી છે. અને હા, સૌથી મહત્વની બાબત – એક મજબૂત યોજના અને યોગ્ય ટીમ જે આ સ્વપ્નને વ્યવસાયમાં ફેરવી શકે છે.
ક્રિકેટ ક્લબનો વ્યવસાય શરૂ કરવા માટે કેટલા પૈસા લાગે છે
હવે સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને વારંવાર પૂછાતી બાબત – પૈસા. ક્રિકેટ ક્લબ શરૂ કરવા માટે કેટલો ખર્ચ થશે તે તમે કયા સ્કેલથી શરૂ કરવા માંગો છો તેના પર આધાર રાખે છે. જો તમે સ્થાનિક બાળકો અથવા શાળાના વિદ્યાર્થીઓ માટે નાના પાયે ક્લબ ખોલો છો, તો 5 થી 10 લાખ રૂપિયામાં મૂળભૂત સેટઅપ સેટ કરી શકાય છે – જેમાં 1-2 નેટ, થોડી બેટ-બોલ-કીટ, એક નાની ઓફિસ અને એક પાર્ટ-ટાઇમ કોચનો સમાવેશ થઈ શકે છે.
પરંતુ જો તમે થોડો મોટો ક્લબ બનાવવા માંગતા હો, જેમાં મેચ પીચ, 4-5 નેટ, પેવેલિયન, લાઇટિંગ, પ્રોફેશનલ કોચ, સીસીટીવી, ટર્ફ અથવા મેટ પીચ અને ફિટનેસ ઝોન હોય – તો બજેટ 25 થી 50 લાખ રૂપિયા હોઈ શકે છે. આમાં જમીનની કિંમત અલગ હશે – જો તમારી પાસે તમારી પોતાની જમીન હોય તો ખર્ચ થોડો ઓછો થશે, પરંતુ જો તમારે તેને ભાડે લેવી પડે તો માસિક ખર્ચ ઉમેરવામાં આવશે. આ ઉપરાંત, જો તમે ક્રિકેટ કિટ્સ, બ્રાન્ડિંગ, વેબસાઇટ અથવા એપ્લિકેશન ડેવલપમેન્ટ, સભ્યપદ વ્યવસ્થાપન પ્રણાલી અને સ્ટાફના પગાર જેવી બાબતો ઉમેરો છો, તો બજેટ વધુ વધી શકે છે.
કેટલાક લોકો સરકારી ગ્રાન્ટ અથવા CSR (કોર્પોરેટ સોશિયલ રિસ્પોન્સિબિલિટી) દ્વારા પણ ક્લબને ભંડોળ પૂરું પાડે છે. કેટલાક લોકો સ્થાનિક પ્રાયોજકો અને ટુર્નામેન્ટ ફી દ્વારા ખર્ચને આવરી લે છે. લાંબા ગાળે, જો ક્લબનું બ્રાન્ડિંગ યોગ્ય હોય અને ખેલાડીઓ સારા હોય, તો આવકના ઘણા રસ્તા ખુલે છે – જેમ કે સભ્યપદ ફી, ટુર્નામેન્ટનું સંગઠન, બ્રાન્ડ સ્પોન્સરશિપ, ક્રિકેટ ગિયરનું વેચાણ, ઓનલાઈન કોચિંગ અને ખેલાડીઓના ટ્રાન્સફર અથવા પ્રમોશન ફી પણ.
અહીં પણ વાંચો………….